Κομισιόν: Όσα οδήγησαν την Ελλάδα στην κρίση διορθώθηκαν

Η Ελληνική Δημοκρατία από το πρωί της 21ης Αυγούστου δεν θα βρίσκεται πλέον και επισήμως σε καθεστώς διάσωσης της οικονομίας, καθώς λήγει η ισχύς του τρίτου συναπτού προγράμματος διάσωσης, μετά από 8 χρόνια δημοσιονομικής προσαρμογής και μακροοικονομικών μεταρρυθμίσεων.

Η Ελλάδα έλαβε δάνεια διάσωσης της οικονομίας της από τα Κράτη Μέλη της ΕΕ και το ΔΝΤ, αρχικά και στη συνέχεια του EFSF και του ΕSM (των μηχανισμών σταθερότητας της ευρωζώνης) λόγω της στατιστικής απάτης που διέπραξαν οι κυβερνήσεις της περιόδου 2006 -2009, οι οποίες σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη βάσει γνωματεύσεων της Eurostat και της Κομισιόν, απέκρυπταν το πραγματικό ύψος του δημοσιονομικού ελλείμματος για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια, με αποτέλεσμα το πραγματικό έλλειμμα του 2009 να βρίσκεται στο 15,6%.

Αυτό συνέβη, σύμφωνα με τις εκθέσεις της Κομισιόν, που έχει υιοθετήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, "σε καθεστώς διάβρωσης των θεσμών, των εισπρακτικών μηχανισμών του δημοσίου, συσσώρευσης μακροοικονομικών ανισορροπιών, μειωμένων εξαγωγών και ανελαστικών δημοσιονομικών δαπανών". Οι τελευταίες ήταν αποτέλεσμα, σύμφωνα με την Κομισιόν "της ραγδαίας αύξησης του μισθολογικού κόστους στο δημόσιο τομέα (προσλήψεις και αυξήσεις μισθών) και του αναποτελεσματικού ελέγχου του Κράτους στα δημόσια έξοδα". "Το ελληνικό δημόσιο δεν γνώριζε πόσους μισθούς πλήρωνε και που τους πλήρωνε", ενώ ταυτόχρονα το Κράτος είχε "τις υψηλότερες κοινωνικές μεταβιβάσεις στην ΕΕ, με το μικρότερο πραγματικό αποτέλεσμα" (αντίκτυπο), όπως αναφέρει η Κομισιόν και δέχονται τα Κράτη Μέλη της ΕΕ επισήμως. Το συνταξιοδοτικό σύστημα ήταν μη βιώσιμο και ο προϋπολογισμός πλήρωνε υψηλές εισφορές για υπέρογκες εφάπαξ παροχές και υπερβολικά υψηλές συντάξεις σε πολλά τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, ενώ η αποχώρηση από την εργασία σε ηλικίες κοντά και κάτω από τα 50 έτη ήταν συνήθης πρακτική.

"Τα περισσότερα επαγγέλματα ήταν κλειστά και η εργασία ήταν κατακερματισμένη σε πολύ κλειστές και πολύ καλά φυλασσόμενες μειοψηφίες με υψηλές παροχές και ένα τεράστιο αρρύθμιστο κομμάτι, χωρίς καμία κοινωνική προστασία. Η μαύρη οικονομία και η φοροδιαφυγή στον ιδιωτικό τομέα θριάμβευαν", αναφέρουν οι εκθέσεις.

Την ίδια ώρα "ο εκάστοτε υπουργός μπορούσε να καλέσει στο τηλέφωνο το επικεφαλής της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας (ΕΣΥΕ) και να του υπαγορεύσει τι στοιχεία να δημοσιοποιεί", αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση των ελεγκτών του 2010.

Η Ελλάδα βρέθηκε τον Απρίλιο του 2010 σε μια κατάσταση όπου "είχε χάσει πια την εμπιστοσύνη των αγορών", εν μέσω της παγκόσμιας τότε, χρηματοπιστωτικής κρίσης, με αποτέλεσμα να μην μπορεί πλέον να δανειστεί για να καλύψει το έλλειμμα των επομένων ετών. Τόσο η κυβέρνηση του 2009, που διέπραξε τη λαθροχειρία των στοιχείων, όσο και αυτή του που προέκυψε από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009, είχαν είχαν προειδοποιηθεί να λάβουν άμεσα έκτακτα δημοσιονομικά μέτρα, αλλά η μεν πρώτη απέκρυψε το πρόβλημα και έλαβε νέα επεκτατικά μέτρα (το αντίθετο δηλαδή) ενώ η δεύτερη καθυστέρησε μέχρι την επίσημη προσφυγή στη διάσωση.

Όλες αυτές οι καταστάσεις, οι οποίες προκάλεσαν πρωτοφανή ύφεση στην ελληνική οικονομία, έχουν σήμερα διορθωθεί και πάλι σύμφωνα με την Κομισιόν και το Συμβούλιο. Σε αυτό συνέβαλλαν τα χαμηλότοκα δάνεια της διάσωσης και η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους σε τέσσερις ως τώρα φάσεις (η τελευταία εξελίσσεται).

Από την 21η Αυγούστου η Ελλάδα θα χαράσσει μόνη της την δημοσιονομική και μακροοικονομική της πολιτική, στη βάση δεσμεύσεων για συγκεκριμένα πρωτογενή πλεονάσματα και μη αναστροφή συμφωνημένων μέτρων.

“Η μείωση του ποσοστού του χρέους προς το ΑΕΠ μέσω της επίτευξης των πρωτογενών πλεονασμάτων της περιόδου ως και το 2022 είναι το κλειδί για την μόνιμη επιστροφή της Ελλάδας στον αυτόνομο δανεισμό και την αποφυγή πισωγυρίσματος”, είναι το βασικό μήνυμα αξιωματούχων των Βρυξελλών για την περίοδο μετά τη Δευτέρα.

Σύμφωνα με τους ανθρώπους που μέχρι πρότινος παρακολουθούσαν το ελληνικό πρόγραμμα, οι αγορές θα κρίνουν την Ελλάδα με αυστηρά κριτήρια λόγω του κακού παρελθόντος και οι τράπεζες θα δυσκολευτούν χωρίς το weiver (την εξαίρεση αποδοχής ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ), όμως το πραγματικό στοίχημα της οικονομίας παραμένει η αύξηση των ξένων επενδύσεων και των εξαγωγών.

Αύριο Δευτέρα, μια σειρά από κοινοτικοί παράγοντες αναμένεται να τοποθετηθούν για το θέμα μεταξύ των οποίων ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο Πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Τσεντένο και ο αρμόδιος Επίτροπος Πιέρ Μοσκοβισί.

Το βασικό μήνυμα παραμένει πως η χώρα και οι αρχές είναι άξιες συγχαρητηρίων για την ολοκλήρωση του 3ου προγράμματος διάσωσης (είναι το πρώτο που ολοκληρώνεται και όχι απλώς τερματίζεται).

Η κυβέρνηση έχει να περάσει ένα διπλό τεστ το φθινόπωρο από τη μία με την πρώτη “μεταμνημονιακή αξιολόγηση” και αμέσως μετά με το ευρωπαϊκό εξάμηνο και τον έλεγχο του προσχεδίου του προϋπολογισμού.

Η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία λίγο πολύ γνωστή: θα κατέβει η τρόικα και θα προσπαθήσει να καταλήξει σε μια έκθεση. Θα απευθύνει συστάσεις, αν χρειάζεται και οι αγορές θα τιμολογήσουν τα ελληνικά ομόλογα ανάλογα με τη φρασεολογία της έκθεσης. Η αξιολόγηση αυτή θα γίνεται τέσσερις φορές το χρόνο και το Δεκέμβρη στο eurogroup θα οδηγήσει στην εκταμίευση ή όχι, 1 δις ευρώ από τα κέρδη των ANFAS και των SMPs.

Από την άλλη ο έλεγχος του προσχεδίου του προϋπολογισμού είναι μια διαδικασία που μπορεί να συνοδευθεί με μια ακόμα διαδικασία, αυτή των συστάσεων επί υπερβολικών μακροοικονομικών ανισορροπιών. Αυτές τις συστάσεις δεν έχει καταφέρει να αποφύγει ούτε η Κύπρος μέχρι σήμερα, ξεκινώντας από πολύ καλύτερα δεδομένα.

Η αναδιάρθρωση και το δημοσιονομικό μαξιλάρι έχουν απομακρύνει τα πραγματικά προβλήματα χρηματοδότησης της χώρας για τους επόμενους 22 τουλάχιστον, μήνες. Στις Βρυξέλλες όμως είναι γνωστό ότι η χώρα οδεύει σε εκλογές και είναι επίσης γνωστό ότι κάποια ζητήματα λύνονται καλύτερα σε συνεννόηση παρά χωρίς αυτή.

Η υπόθεση των συντάξεων είναι γνωστό ότι αφορά μεγάλη μερίδα πολιτών και είναι γνωστό (σε πολλά επίπεδα) ότι μπορεί και να κρίνει τις επόμενες εκλογές, όποτε και αν αυτές γίνουν.

Σε αυτό το πλαίσιο ο Αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις προειδοποιεί ότι ναι μεν υπάρχουν περιθώρια άσκησης κοινωνικής πολιτικής, φορολογικών ελαφρύνσεων κτλ, αλλά “όταν διαπιστωθεί η υπέρβαση των στόχων και όχι πριν”. Έχει όμως τη σημασία του ότι ακόμα και ο Αντιπρόεδρος που έχει τη φήμη του άμεμπτου και ουδείς μπορεί να του προσάψει “φιλοκυβερνητική στάση” αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο “να συζητηθεί” και πάλι αυτό το μέτρο (που θυμίζουμε μπήκε όχι για να επιτευχθούν οι στόχοι, αλλά για να ικανοποιηθεί το ΔΝΤ”.

Συγκεκριμένα στο αυριανό του μήνυμα ο Αντιπρόεδρος αναμένεται να πει για το θέμα “αν υπάρχει επιπλέον δημοσιονομικός χώρος”, ο οποίος θα παρουσιαστεί πάνω από τους συμφωνημένους στόχους, “τότε φυσικά υπάρχει η δυνατότητα η κυβέρνηση να τον χρησιμοποιήσει για να τονώσει την οικονομία, να μειώσει φόρους ή να τον κινητοποιήσει για κοινωνικές ανάγκες”. “Πρέπει να δούμε, αν αυτός ο δημοσιονομικός χώρος πραγματικά υπάρχει, και μόνο τότε να τον μοιράσουμε και όχι το αντίθετο”. Φυσικά, στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας υπάρχει πρόβλεψη για δομημένες συζητήσεις σε σχέση με το πώς αυτός ο δημοσιονομικός χώρος θα χρησιμοποιηθεί.