Αβέρωφ στον «Π»: «Στρατηγικό πλεονέκτημα ο τερματικός LNG στην Κύπρο»

Της Κατερίνας Ηλιάδη

kateliadi@politis-news.com

Είναι δύσκολο κανείς να προβλέψει τις κινήσεις του Ταγίπ Ερντογάν μετά το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, αναφέρει ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Αβέρωφ Νεοφύτου, εκτιμώντας παράλληλα πως εάν ο Τούρκος Πρόεδρος χάσει το δημοψήφισμα, θα γίνει χειρότερος, επισημαίνοντας όμως πως εάν το κερδίσει, αυτό δεν θα σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι θα γίνει και καλύτερος. «Μπορεί η νίκη να του δημιουργήσει έπαρση και να τον κάνει πιο ακραίο. Ως ο κυρίαρχος του παιγνιδιού, μπορεί να μην προχωρήσει σε συμβιβασμό στο Κυπριακό και να επιστρέψει εδάφη, τα οποία κατέλαβε η Τουρκία με πόλεμο. Μπορεί, ωστόσο, η νίκη να του φέρει και μια ηρεμία και να συμβάλει στην επίλυση του Κυπριακού, με ρεαλιστικές και εποικοδομητικές προτάσεις στα κεφαλαιώδη ζητήματα» σημείωσε ο κ. Νεοφύτου, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Πολίτη». Ξέρετε, συνέχισε, εγώ διαβάζω τις πολιτικές εξελίξεις και μέσω των γραφικών παραστάσεων της οικονομίας. «Εάν λειτουργήσει με λογική ο κ. Ερντογάν, και μακριά από εθνικιστικές ρητορικές και ακραίες πολιτικές, μπορεί να δει ότι μια λύση του Κυπριακού θα δώσει στην Τουρκία την ευχέρεια να έχει πρόσβαση στην Ενέργεια, στους υδρογονάνθρακες της ανατολικής Μεσογείου, χωρίς προβλήματα. Και αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στην Οικονομία της Τουρκίας» συμπλήρωσε.

Ενεργειακή στρατηγική

Ερωτηθείς που βρίσκεται η Κύπρος στην ενεργειακή σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ απάντησε ότι μπορούμε να πρωταγωνιστήσουμε, διότι είμαστε σταθερό σημείο στη φλεγόμενη περιοχή μας. «Ανεξάρτητα από τη λύση ή τη μη λύση του Κυπριακού, εμάς, ως Κύπρος, το στρατηγικό μας πλεονέκτημα είναι να έχουμε στη χώρα μας σταθμό υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG). Η πολιτική και γεωστρατηγική αναβάθμιση της Κύπρου είναι συνδεδεμένη με την εγκατάσταση τερματικού υγροποίησης στον τόπο μας. Γιατί δεν μπορεί να γίνει τερματικός υγροποίησης ούτε στο Ισραήλ ούτε στο Λίβανο, ενώ στην Αίγυπτο υπάρχουν μεν τερματικοί LNG, αλλά ζούμε την αστάθεια στη χώρα αυτή. Σταθερός πυλώνας είναι η Κύπρος. Και όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα, βλέπουν ότι το κόστος του υγροποιημένου φυσικού αερίου μειώνεται, γίνεται πιο ανταγωνιστικό, ενώ αυξάνεται το κόστος του αερίου που μεταφέρεται με αγωγούς. Διότι, το αέριο μέσω αγωγών εμπερικλείει τον πολιτικό κίνδυνο, το πολιτικό ρίσκο» εξήγησε.

Εάν θέλει η Τουρκία να αγοράσει κυπριακό φυσικό αέριο;

Όχι μόνον δεν είμαι αντίθετος, τουναντίον θεωρώ ότι θα είναι θετικό, για μετά τη λύση του Κυπριακού. Εάν μετά την επίλυση του κυπριακού προβλήματος θέλει η Τουρκία να αγοράσει κυπριακό φυσικό αέριο, γιατί να μην της πουλήσουμε; Και το φυσικό αέριο μπορεί να μεταφερθεί στην Τουρκία με υποθαλάσσιο αγωγό. Και εδώ μιλάμε για λογικά πράγματα. Για αγωγό μερικών δεκάδων χιλιομέτρων, μηδαμινού κόστους, αλλά μεγάλης στρατηγικής σημασίας. Φυσικά, με το αέριο που έχουμε βρει μέχρι σήμερα, δεν μπορεί να υποστηρικτεί τερματικός υγροποίησης, αλλά, με αυτά που υπολογίζουμε ότι θα βρούμε, θα πρέπει να είμαστε στοχοπροσηλωμένοι και αδιαπραγμάτευτοι σε αυτή την προτεραιότητα όσον αφορά στα ενεργειακά μας. Δηλαδή, στην ανέγερση τερματικού LNG στην Κύπρο.

Οι ξένοι θα έβλεπαν με καλό μάτι μια τέτοια εξέλιξη;

Ο διεθνής παράγοντας και η Ευρώπη έχουν και αυτοί να κερδίσουν από μια βιώσιμη, σωστή και λειτουργική λύση του Κυπριακού. Σε αυτή τη γειτονιά έλειψαν οι σταθεροί πυλώνες. Έχασαν στηρίγματα. Η Συρία είναι βυθισμένη στον εμφύλιο, έχει καταστραφεί, η Αίγυπτος -που τόσα επένδυσαν οι υπερδυνάμεις σε αυτή τη χώρα- είναι μια πυριτιδαποθήκη. Η επίλυση του Κυπριακού δημιουργεί διπλωματική, πολιτική και ενεργειακή γέφυρα της περιοχής με την Ευρώπη. Εύχομαι αυτή τη διάσταση να την αντιληφθεί η Τουρκία.

Η Τουρκία αυτή την περίοδο λοξοκοιτάζει προς τη Ρωσία και δείχνει να αφήνει πίσω της την Ευρώπη.

Είναι ρηχή ανάγνωση των εξελίξεων όσοι επικεντρώνονται στις δήθεν επαναπροσεγγιστικές προσπάθειες Ρωσίας – Τουρκίας. Το γυαλί έχει ραγίσει. Είναι λάθος ανάγνωση ότι Τουρκία και Ρωσία συνταυτίζονται, ότι κινούνται παράλληλα, ότι έχουν τις ίδιες προτεραιότητες στα γεωστρατηγικά, πολιτικά και ενεργειακά ζητήματα. Η Τουρκία θέλει πολύ περισσότερο από την Ευρώπη να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο. Από την άλλη, η Ρωσία γνωρίζει πολύ καλά ότι η Τουρκία θέλει να γίνει ενεργειακός κόμβος για την Ευρώπη. Τουρκία και Ρωσία, λοιπόν, κινούνται σε ακριβώς αντίθετες κατευθύνσεις. Γι αυτό και τώρα είναι μια μεγάλη ευκαιρία για το Κυπριακό.

Είναι ευκαιρία να λύσουμε το Κυπριακό με αυτόν τον Ερντογάν;

Κατανοώ αυτούς που διερωτώνται εάν πρέπει να λύσουμε το Κυπριακό με αυτόν τον Ερντογάν. Εμένα, νομίζετε, δεν με ενοχλεί; Από την άλλη, εάν ο Ταγίπ Ερντογάν κερδίσει το δημοψήφισμα, θα είναι Πρόεδρος της Τουρκίας -σύμφωνα με εκτιμήσεις σοβαρών αναλυτών- μέχρι το 2029. Θα κυβερνήσει τη χώρα με διατάγματα ως το ’19 και μετά, με βάση το νέο Σύνταγμα, θα δικαιούται δύο πενταετείς θητείες. Συνεπώς, δεν είναι το πόσο δυνατά φωνάζουμε, αλλά το τι κάνουμε. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, θα ραφοποιήσουμε το Κυπριακό έως το 2029 και βλέπουμε; Μπορούμε; Θέλουμε; Και να μπορούμε, αυτό θέλουμε;

«Δεν πρέπει να είμαστε ρεαλιστές αλά κάρτ»

Σε ότι αφορά τις συνομιλίες για το Κυπριακό, οι οποίες επανεκκίνησαν τη Μεγάλη Τρίτη, ο Αβέρωφ Νεοφύτου υποδεικνύει ότι «δεν πρέπει να είμαστε ρεαλιστές αλά κάρτ», κατά την έκφρασή του. «Με τον πραγματισμό βλέπουμε ότι μόνη δίοδος να λύσουμε το Κυπριακό είναι μέσα από διαπραγματεύσεις, μέσα από μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Όμως, και με πραγματισμό πρέπει να κατανοούμε τα προβλήματα, διαφορετικά δεν θα πετύχουμε τον εθνικό μας στόχο. Φαίνεται, εκ των πραγμάτων, ότι η ‘‘Γενεύη I’’ απέδειξε ότι δεν ήμασταν στο σημείο που θα μπορούσαμε να αναμένουμε οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Και αυτό γιατί υπάρχουν ακόμα σημαντικά ζητήματα ανοικτά, όπως αυτά που αφορούν στη διακυβέρνηση, το περιουσιακό, το εδαφικό, και τα οποία χρήζουν ουσιαστικής συζήτησης και διαπραγμάτευσης» επεσήμανε.

Με πολιτική βούληση

Αναλύοντας λίγο περισσότερο την ουσία των θεμάτων, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ ανέφερε ότι ο χρόνος που έχουμε για λύση του Κυπριακού είναι υπεραρκετός, εάν υπάρχει η πολιτική βούληση. «Εάν στο εδαφικό έχουμε γύρω στο 28.5, 28.7% του εδάφους υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση και με τη Μόρφου υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, θεωρώ ότι στο εδαφικό έχουμε μία προσέγγιση η οποία θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Στα της διακυβέρνησης, έχουν συμφωνηθεί τα θέματα στο επίπεδο της νομοθετικής, της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας. Ε θεωρώ όμως υπερβολή, εκ μέρους της τουρκοκυπριακής κοινότητας, τη μία τουρκοκυπριακή ψήφο που ζητά να έχει για όλους τους άλλους ανεξάρτητους θεσμούς. Όπου εκεί δεν υπάρχει καν μηχανισμός επίλυσης διαφορών. Η αποτελεσματική συμμετοχή και η πολιτική ισότητα έχει ήδη διασφαλιστεί στο επίπεδο της εκτελεστικής εξουσίας. Στο δε περιουσιακό, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει μια πάρα πολύ σωστή θέση. Από τη στιγμή που έγινε αποδεκτό το δικαίωμα στην περιουσία, και αφού εκ των πραγμάτων θα ληφθεί υπόψη και το δικαίωμα του χρήστη, Ελληνοκύπριου και Τουρκοκύπριου, έχουμε καθοδηγητικές αποφάσεις και αρχές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πρέπει να γίνει σαφέστατη αναφορά σε αυτό, διότι, έτσι κι αλλιώς, στο τέλος, οποιοιδήποτε εσωτερικοί μηχανισμοί ή διαδικασίες, θα κριθούν στο ΕΔΑΔ. Άρα, σε αυτό το απλό, το οποίο είναι πολύ ουσιαστικό στο θέμα του περιουσιακού, αναμένουμε ότι θα δείξει κατανόηση η άλλη πλευρά» εξήγησε.

Στα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων;

Σας λέω ότι και όλα να συμφωνηθούν, εγώ -και μετά βεβαιότητας και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας- δεν πρόκειται να δεκτούμε μοντέλα εγγυήσεων του ’60 και μονομερή επεμβατικά δικαιώματα. Είπε δημοσίως κάποιες απόψεις ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Κοτζιάς. Στο πλαίσιο που έχει τοποθετηθεί επί του θέματος ο κ. Κοτζιάς, εμείς είμαστε θετικότατοι. Αλλά, εξαρτάται και από το πως θα αντιδράσει και η Άγκυρα. Διότι, αυτά τα ζητήματα, τα ουσιαστικά, όλοι κατανοούμε ότι από την Άγκυρα θα κριθούν.

Το θέμα των 4 Ελευθεριών θα μπορούσαμε να το συζητήσουμε;

Εγώ δεν συζητώ θέμα 4 Ελευθεριών. Ακόμα και χωρίς λύση του Κυπριακού, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ήταν ενάντια στην ένταξη τής Τουρκίας στην ΕΕ. Άλλα είναι τα προβλήματα της Τουρκίας. Δεν μπορεί το Κυπριακό να γίνει όχημα για την Τουρκία, να μπει στην Ευρώπη και μάλιστα από παράπλευρο δρόμο. Μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ υπάρχει η συμφωνία για την τελωνειακή σύνδεση. Δεν εφαρμόζεται για την Κύπρο, κακώς, αλλά η Τουρκία είναι αυτή που δεν την εφαρμόζει. Εάν αύριο λύσουμε το Κυπριακό, θεωρώ δεδομένη την ομαλοποίηση των σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μετεξελισσόμενη σε ομοσπονδιακό κράτος, με την Τουρκία. Άρα, αυτόματα θα εφαρμοστεί η τελωνειακή ένωση και με την Κύπρο. Σε σχέση με το δικαίωμα ελεύθερης εγκατάστασης, ε δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, εάν η θέση της Τουρκίας είναι να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στο νησί 80,000 εκατομμύρια Τούρκοι υπήκοοι. Στο Σύνταγμα του ’60, αλλά και με βάση αυτά που έχουν συμφωνηθεί μέχρι σήμερα, η κεντρική ιδέα είναι να μην αλλάξει ο δημογραφικός χαρακτήρας του νησιού. Εάν αυτός ο κανόνας διασφαλίζεται, τότε θεωρώ ότι δεν υπάρχουν ζητήματα. Αρκεί, επαναλαμβάνω, να μην αλλοιώνεται οι δημογραφικός χαρακτήρας της Κύπρου.