Ο Χάρης Γεωργιάδης στον «Π» για Κυπριακό, οικονομία, διαφθορά: Υπέρ της εξελικτικής προσέγγισης της λύσης

Για τις σημερινές δυσκολίες αναφορικά με την επίλυση του Κυπριακού, το οικονομικό μοντέλο της χώρας μας, την πάταξη της διαφθοράς και τον ΔΗΣΥ του Κληρίδη και του σήμερα μιλάει στη συνέντευξή του στον «Π» ο υποψήφιος βουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού στη Λευκωσία Χάρης Γεωργιάδης. Κληθείς να πει κατά πόσον ήρθε η ώρα για επίλυση του κυπριακού ζητήματος στη βάση της ΔΔΟ, ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΣΥ και υπουργός Οικονομικών (2013-2019) τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης αναφέρει ότι το Κυπριακό έπρεπε να το λύσουμε στα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή, τότε που η ομοσπονδία ήταν πολύ πιο εύκολο να συμφωνηθεί και πολύ πιο εύκολο να εφαρμοστεί. «Με ρωτάτε εάν ήρθε η ώρα. Φοβάμαι να μην παρήλθε η ώρα. Το Κυπριακό έπρεπε να το λύσουμε τότε που η Τουρκία αντιμετώπιζε ουσιαστικές κυρώσεις όπως ήταν το αμερικανικό εμπάργκο όπλων. Άλλη μια ευνοϊκή συγκυρία ήταν αυτή που προέκυψε το 2003-2004, όταν αποφασίστηκε η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Ήταν ένα γεγονός που κλόνισε την τουρκική πολιτική. Σήμερα βρισκόμαστε σχεδόν μισό αιώνα μετά το 1974 και τα κατοχικά δεδομένα έχουν δυστυχώς εδραιωθεί. Την τελευταία μάλιστα δεκαετία έχουμε απέναντί μας μια Τουρκία που γίνεται όλο και πιο επιθετική και αναθεωρητική. Που απομακρύνεται από τη Δύση και δεν δείχνει διάθεση για συμβιβασμούς», σημειώνει, προσθέτοντας παράλληλα πως γι' αυτούς τους λόγους δεν είναι «καθόλου αισιόδοξος».

Άρα πρέπει να σκεφτούμε άλλου τύπου λύση;

Μα δεν υπάρχει άλλου τύπου λύση. Αυτή είναι η τραγωδία του Κυπριακού. Όμως, αυτή η απουσία εναλλακτικής επιλογής δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να μας οδηγήσει στην αποδοχή μιας κατ’ όνομα ομοσπονδιακής λύσης που στην πράξη θα μας οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους ή που δεν θα αποδίδει τα ελάχιστα που αναμένουμε. Ομοσπονδιακή λύση χωρίς επιστροφή της Αμμοχώστου και της Μόρφου, χωρίς άρση του μονομερούς επεμβατικού δικαιώματος, χωρίς αποχώρηση των στρατευμάτων και χωρίς μια στοιχειώδη λειτουργικότητα στο πλαίσιο της ΕΕ δεν είναι λύση.

Υποστηρίζεται όμως εξελικτική λύση;

Υπό τις περιστάσεις η εξελικτική προσέγγιση της λύσης ίσως να αποτελεί τη μόνη διέξοδο. Αναφέρομαι σε μια σταδιακή εφαρμογή επιμέρους πτυχών, με αμοιβαίο όφελος, σε τομείς όπως είναι το εμπόριο, οι αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές, η επιστροφή της Αμμοχώστου, η απόσυρση στρατευμάτων, η εφαρμογή της Τελωνειακής Ένωσης και η αναβάθμιση των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας. Όμως και πάλι δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος ότι η Τουρκία θα ενδιαφερθεί για τέτοια προσέγγιση.

Ποιες οι ευθύνες του Προέδρου Αναστασιάδη για την πολύ δύσκολη θέση που βρίσκεται σήμερα το Κυπριακό;

Το να αποδίδει κάποιος ευθύνες στον Πρόεδρο Αναστασιάδη επειδή δεν λύθηκε επί θητείας του το Κυπριακό είναι ως να αποδίδει κάποιος ευθύνες στον πρωθυπουργό Μητσοτάκη επειδή η Τουρκία κινείται επιθετικά και διεκδικεί το μισό Αιγαίο. Συνιστά εξόφθαλμα εσφαλμένη ανάγνωση της τουρκικής πολιτικής ή απαράδεκτη αντιπολιτευτική τακτική ή και τα δύο.

Οικονομικό μοντέλο

Ποιο οικονομικό μοντέλο πρέπει να υιοθετήσει η χώρα μας;

Το οικονομικό μας μοντέλο ούτε μπορεί ούτε και χρειάζεται να αλλάξει δραστικά. Θα συνεχίσουμε να είμαστε μια μικρή, ανοιχτή οικονομία, με έμφαση στον τομέα των υπηρεσιών, στον τουρισμό, στη ναυτιλία. Δεν θα αποκτήσουμε ποτέ βαριά βιομηχανία, ούτε και χρειάζεται. Πρέπει όμως να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στη βιωσιμότητα του οικονομικού μας μοντέλου. Να αντιληφθούμε τη σημασία των μεταρρυθμίσεων. Των επενδύσεων στην τεχνολογία και στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Τη σημασία της βιώσιμης διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών και της βιώσιμης λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος. Τα τελευταία χρόνια κάναμε σημαντικές κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Θέσαμε τα δημόσια οικονομικά και τις τράπεζες σε πολύ πιο στέρεα θεμέλια. Η Λευκωσία μετατράπηκε σε δυναμική πανεπιστημιούπολη. Ξεκίνησε ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα που θα θωρακίσουν και θα ενισχύσουν το οικονομικό μας μοντέλο. Και πρέπει κυρίως να καταλάβουμε ότι οι εύκολες και γρήγορες λύσεις ή οι επιλογές που αψηφούν την κοινή λογική δεν έχουν θέση σε μια ώριμη πλέον οικονομία, όπως είναι η οικονομία της Κύπρου.

Να πάψουμε δηλαδή να είμαστε οικονομία της αρπαχτής; Αυτό λέτε;

Δεν δέχομαι αυτόν τον χαρακτηρισμό. Προσβάλλει τη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων, των επαγγελματιών και των εργαζομένων του τόπου μας. Αλλά πρέπει πράγματι να αποβάλουμε κάποιες αντιλήψεις. Δεν μπορεί οι δαπάνες του κράτους συστηματικά να υπερβαίνουν τα έσοδα. Δεν μπορεί οι τράπεζες να δίνουν δανεικά και αγύριστα. Δεν μπορεί οι αξίες σε ένα χρηματιστήριο να πολλαπλασιάζονται μέσα σε λίγες μέρες. Δεν μπορεί οι τιμές των ακινήτων να καλπάζουν συνεχώς προς τα πάνω. Το λέω ξανά, έχουμε μια ώριμη οικονομία, μετέχουμε στην ΕΕ και στην ευρωζώνη και πρέπει να λειτουργούμε ανάλογα. Δεν μπορεί να ταυτίζουμε την ανάπτυξη με την ανεξέλεγκτη πολεοδομική χαλάρωση. Δεν μπορεί να επανέρχεται, ξανά και ξανά, το ζήτημα της φορολογικής αμνηστίας. Τέτοιες συζητήσεις δεν στέλνουν το σωστό μήνυμα ούτε στο εσωτερικό ούτε στο εξωτερικό. Εάν το καταλάβουμε και λειτουργήσουμε ανάλογα θα πάμε μπροστά.

«Χρυσά» διαβατήρια

Όμως «χρυσά» διαβατήρια πωλούσαμε. Αισθάνεστε καλά γι' αυτό το θέμα;

Σε αυτό το θέμα οφείλουμε να παραδεχτούμε τα λάθη μας. Και ως μέλος της κυβέρνησης για επτά σχεδόν χρόνια αναλαμβάνω και προσωπικά το μερίδιο της ευθύνης που μου αναλογεί. Το πρόγραμμα αυτό έγινε με καλές προθέσεις και βοήθησε πράγματι στα πρώτα δύσκολα χρόνια μετά το 2013. Εκείνη την περίοδο υπήρχε μάλιστα πλήρης ανοχή από την τρόικα, η οποία ποτέ δεν ήγειρε ζήτημα. Μετά την έξοδο από το μνημόνιο έπρεπε είτε να τερματίζαμε τελείως το πρόγραμμα, είτε δραστικά να το περιορίζαμε. Να εφαρμοζόταν για παράδειγμα μόνο σε περιπτώσεις μεγάλων επενδύσεων ή επενδύσεων σε νέους τομείς. Η καταχρηστική εκμετάλλευση από επιτήδειους εξέθεσε τη χώρα μας. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Η αντιπολίτευση φωνάζει...

Λέω ξανά ότι υπήρξαν λάθη και προσωπικά αποδέχομαι την κριτική. Θεωρώ όμως ότι κάποιοι από την αντιπολίτευση, που έχουν κάνει παντιέρα αυτό το ζήτημα, είναι οι τελευταίοι που πρέπει να μιλούν. Είχαν προσωπική επαγγελματική εμπλοκή, η οποία ελέγχεται. Μια αναγνώριση και των δικών τους λαθών θα ήταν πιο υπεύθυνη και ειλικρινής. Αντί αυτού, παρ' ολίγον να αφήσουν τη χώρα χωρίς προϋπολογισμό.

Συνεργατισμός

Τώρα που βλέπετε από κάποια απόσταση το θέμα του Συνεργατισμού αναγνωρίζετε κάποια λάθη;

Η αναγνώριση λαθών θα έπρεπε να υπάρξει από αυτούς που διαχρονικά διαχειρίστηκαν τον Συνεργατισμό ως φέουδό τους. Που τον λεηλάτησαν μέχρι τέλους. Αντιθέτως, τα οφέλη από τις κυβερνητικές αποφάσεις για τις οποίες είχα πράγματι τον κύριο λόγο φάνηκαν από την πρώτη στιγμή. Επειδή από την πρώτη στιγμή διασφαλίστηκαν οριστικά και αμετάκλητα οι καταθέσεις του κόσμου, ενώ μέσα σε δώδεκα μέρες οι συγκεκριμένες αποφάσεις οδήγησαν στην αναβάθμιση της χώρας μας στην επενδυτική βαθμίδα.

Διαφθορά

Μπορεί να παταχθεί η διαφθορά; Τι κάνατε για να την περιορίσετε κατά την υπουργική σας θητεία;

Βεβαίως και μπορεί να παταχθεί η διαφθορά. Όχι όμως με την τοξικότητα στον δημόσιο διάλογο, ούτε με τον λαϊκισμό που εκτρέφουν συγκεκριμένοι θεσμοί, οι οποίοι έπρεπε να ήταν πολύ πιο σοβαροί και προσεκτικοί στη λειτουργία τους. Η διαφθορά μπορεί να παταχθεί με συγκεκριμένα βήματα, έστω μικρά, που διορθώνουν αδυναμίες και στρεβλώσεις. Επειδή η διαφθορά βρίσκει πρόσφορο έδαφος εκεί που υπάρχουν δυσλειτουργίες. Για παράδειγμα, με τη μεταρρύθμιση των δικαστηρίων. Τα δικαστήριά μας έχουν μείνει, δυστυχώς, όπως μας τα άφησαν οι Εγγλέζοι. Και είναι απαράδεκτο ότι η Βουλή κρατά πίσω αυτή την σημαντική μεταρρύθμιση για τρία χρόνια. Ή με τη μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, την οποία έστειλα στη Βουλή για δεύτερη φορά το 2019 και η οποία καθιερώνει νέες αξιόπιστες διαδικασίες αξιολόγησης και ανέλιξης του προσωπικού. Είναι και αυτή στα αζήτητα της Βουλής. Ή με τον ψηφιακό μετασχηματισμό που θα καταστήσει τις λειτουργίες του κράτους πιο γρήγορες και αποτελεσματικές, που ευτυχώς προχωρά. Ή με την υποβολή φορολογικής δήλωσης από όλους, που ήταν πρότασή μου, που έχει ψηφιστεί και η οποία θα ενισχύσει τη διαφάνεια και θα αποτρέψει τη συγκάλυψη εσόδων. Έτσι θεωρώ ότι μπορούμε να βελτιώσουμε τα πράγματα. Με πράξεις και όχι με την όξυνση.

Ναι στο ΓεΣΥ

Τελικά, το ΓεΣΥ καλώς έγινε; Πέσατε έξω όταν εκτιμούσατε το σύστημα ως μη βιώσιμο;

Βεβαίως και καλώς έγινε το ΓεΣΥ. Είναι μια ιστορική μεταρρύθμιση που είχε δεσπόζουσα θέση στο πρόγραμμα του Προέδρου Αναστασιάδη. Όμως αποτελεί γεγονός ότι η ανάγκη εξασφάλισης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας οδήγησε σε κάποιες παρεκκλίσεις και συμβιβασμούς σε σχέση με τον αρχικό κυβερνητικό σχεδιασμό, που δεν με βρίσκουν σύμφωνο. Δημιουργούν πράγματι κινδύνους για την οικονομική του βιωσιμότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι διαφωνώ με το ΓεΣΥ ως ιδέα. Αντιθέτως, η επικέντρωση του κράτους στα θέματα υγείας, παιδείας, ασφάλειας και πρόνοιας συνάδει απόλυτα με την πολιτική μας προσέγγιση της Κοινωνικής Οικονομίας της Αγοράς. Το ΓεΣΥ είναι αναγκαίο, αλλά ελπίζω ότι αυτές οι παρεκκλίσεις από τον αρχικό κυβερνητικό σχεδιασμό δεν θα μας οδηγήσουν στη δύσκολη θέση να πρέπει να ζητήσουμε αυξήσεις στις συνεισφορές που οι πολίτες καταβάλλουν.

Έχετε εγγραφεί στο ΓεΣΥ; Έχετε προσωπικό γιατρό του ΓεΣΥ;

Ναι βεβαίως, καταβάλλω τις συνεισφορές μου και είμαι εγγεγραμμένος δικαιούχος. Ευτυχώς, μέχρι σήμερα, δεν χρειάστηκε να κάνω ουσιαστική χρήση των υπηρεσιών του.

ΔΗΣΥ σήμερα

Ο σημερινός Συναγερμός είναι ο ΔΗΣΥ του Κληρίδη; Έχει χάσει τον προσανατολισμό του το κόμμα;

Οι βασικές πολιτικές παρακαταθήκες που άφησε πίσω του ο Γλαύκος Κληρίδης ήταν ο πραγματισμός, η νηφάλια πολιτική σκέψη και η διάθεση για λήψη δύσκολων αλλά ωφέλιμων αποφάσεων, τις οποίες ο Δημοκρατικός Συναγερμός καθόλου δεν έχει απωλέσει. Το αποδείξαμε ξανά και ξανά κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύσκολων ετών. Όταν δοκιμαστήκαμε στα δύσκολα, όταν κρατήσαμε τη χώρα μας όρθια, όταν αποδείξαμε ότι στα δύσκολα μετρούν οι πράξεις. Την ίδια ώρα ο Δημοκρατικός Συναγερμός παραμένει ένα κόμμα με ξεκάθαρο ευρωπαϊκό προσανατολισμό, που χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στον χώρο της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς και στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Είναι βέβαια γεγονός ότι η παράταξή μας χρειάζεται ανανέωση. Πρέπει να αναδείξουμε νέα, σοβαρά και ικανά στελέχη. Θα αξιοποιήσουμε τους επιστήμονες και επαγγελματίες που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας και έχουν στελεχώσει τις Ομάδες Παραγωγής Πολιτικής, θα δώσουμε ευκαιρίες στους νέους για συμμετοχή στα ψηφοδέλτια για την τοπική αυτοδιοίκηση και θα βρούμε τους τρόπους να φέρουμε κοντά ανθρώπους με πολιτικό εκτόπισμα και περιεχόμενο.

Γιατί μειώνεται η δύναμη/ποσοστά του ΔΗΣΥ;

Ο Δημοκρατικός Συναγερμός, θέλω να θυμίσω, κέρδισε δύο διαδοχικές προεδρικές εκλογές και παραμένει η πρώτη πολιτική δύναμη παρά το αναπόφευκτο κόστος μιας μακράς διακυβέρνησης σε πολύ δύσκολες εποχές. Από την άλλη, είναι γεγονός ότι εκεί που διαχρονικά είχαμε τέσσερα πολιτικά κόμματα, τώρα έχουμε 14. Αυτό οδηγεί αναπόφευκτα σε μια πολυδιάσπαση. Απευθυνόμαστε όμως στους συμπολίτες μας ζητώντας την ψήφο τους προκειμένου να παραμείνει ο Δημοκρατικός Συναγερμός ισχυρός και να συνεχίσει να αποτελεί τον πυλώνα σταθερότητας για τη χώρα μας, το κόμμα της σοβαρότητας απέναντι στον ανεύθυνο λαϊκισμό και τη δημαγωγία.